در صنایع مختلف از سردخانه ها و کارخانه های تولیدی گرفته تا کارگاه های بسته بندی و سالن های پرورش دام و طیور، هواکش صنعتی نقش حیاتی در کنترل دما، رطوبت و تهویه ایفا می کند. اما وقتی این دستگاه ها دچار اختلال می شوند، نه تنها راندمان سیستم کاهش می یابد، بلکه ممکن است کل فرآیند تولید یا نگهداری مواد نیز تحت تاثیر قرار گیرد. به همین دلیل، عیب یابی هواکش صنعتی و آشنایی با روش رفع مشکلات آن از مهم ترین مهارت هایی است که هر کارشناس تأسیسات یا مدیر نگهداری باید بداند. در این مقاله از سلام سرما به صورت تخصصی به بررسی انواع مشکلات رایج هواکش های صنعتی، دلایل فنی بروز این ایرادات و راهکارهای اصولی رفع آن ها می پردازیم تا بتوانید بدون نیاز به تعویض کل دستگاه، عملکرد هواکش را به حالت ایده آل برگردانید.
اهمیت عیب یابی به موقع در هواکش های صنعتی
در نگاه اول شاید تصور کنید خرابی یک هواکش تنها به معنای از کار افتادن فن باشد، اما در واقع این موضوع می تواند زنجیره ای از مشکلات را ایجاد کند. کاهش جریان هوای خنک، افزایش دما در محیط صنعتی، بالا رفتن مصرف انرژی و حتی کاهش عمر تجهیزات برودتی از جمله نتایج مستقیم عیب در سیستم تهویه است. اگر در محیط هایی مانند سردخانه، سالن تولید مواد غذایی یا سیستم های تبرید کار می کنید، کوچکترین نقص در عملکرد هواکش ممکن است باعث افت کیفیت محصول یا توقف خط تولید شود. به همین دلیل، بررسی دوره ای و عیب یابی اصولی هواکش صنعتی نه تنها هزینه تعمیرات را کاهش می دهد بلکه از آسیب جدی به موتور، بلبرینگ ها و سیستم برق رسانی جلوگیری می کند. یکی از معروف ترین فن های صنعتی فن ebm است که می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر به این صفحه سر بزنید.
انواع هواکش صنعتی و تفاوت آن ها در عیب یابی
برای تشخیص و رفع درست مشکلات، ابتدا باید بدانیم با چه نوع هواکشی روبه رو هستیم. در محیط های صنعتی معمولاً از سه نوع اصلی هواکش استفاده می شود:
1.هواکش محوری : مناسب برای جابجایی حجم زیادی از هوا در فشار پایین، معمولاً در سالن ها و سوله ها.
2.هواکش سانتریفیوژ: مورد استفاده در سیستم های تهویه مطبوع و خطوط سردخانه، با قابلیت فشار هوای بالا.
3.هواکش دیواری یا سقفی صنعتی : برای تخلیه مستقیم هوا به خارج محیط.
عیب یابی هر کدام از این مدل ها، بر اساس ساختار پروانه، موتور و محل نصب آن متفاوت است. مثلاً لرزش در فن سانتریفیوژ معمولاً به دلیل ناهم ترازی محور یا گرفتگی در پره ها رخ می دهد، در حالی که در مدل های محوری، این مشکل اغلب به عدم تعادل پروانه یا نصب نامناسب قاب فن مربوط می شود. جهت خرید فن زیلابگ و کسب اطلاعات بیشتر به این صفحه مراجعه کنید.
مشکلات رایج در هواکش صنعتی و روش رفع آن ها
در ادامه، تخصصی ترین ایراداتی که معمولاً در هواکش های صنعتی مشاهده می شود را بررسی کرده و برای هر کدام راه حل فنی ارائه می دهیم.
۱. هواکش روشن نمی شود
یکی از شایع ترین مشکلاتی که کاربران گزارش می دهند، روشن نشدن هواکش صنعتی است. دلایل این مشکل می تواند شامل موارد زیر باشد:
• قطعی برق یا خرابی فیوز تغذیه
• سوختن سیم پیچ موتور
• خرابی خازن راه انداز در مدل های تک فاز
• اتصالات شل یا قطع در جعبه ترمینال
ابتدا از وجود برق و سلامت فیوز اطمینان حاصل کنید. سپس درب جعبه ترمینال موتور را باز کرده و اتصالات را بررسی کنید. در صورتی که خازن دچار تورم یا نشتی شده باشد، باید تعویض گردد. اگر با وجود همه این موارد، موتور همچنان روشن نشد، احتمالاً سیم پیچ دچار اتصال داخلی است و نیاز به سیم پیچی مجدد یا تعویض موتور دارد.
۲. هواکش صدا و لرزش غیرعادی دارد
صدای زیاد یا لرزش بیش از حد از مهم ترین علائم وجود ایراد مکانیکی در هواکش است. دلایل این اتفاق عبارتند از:
• عدم توازن پروانه
• شل بودن پیچ های پایه یا قاب
• خرابی بلبرینگ ها
• شکستگی یکی از پره ها
هواکش را خاموش کرده و بازرسی چشمی انجام دهید. در صورت وجود شکستگی، پروانه باید تعویض شود. همچنین با چرخاندن محور موتور به صورت دستی می توان صدای بلبرینگ ها را بررسی کرد. در صورت خشکی یا صدای زوزه، آن ها نیاز به گریس کاری یا تعویض دارند. برای جلوگیری از تکرار لرزش، همیشه تراز بودن محل نصب هواکش را کنترل کنید.
۳. کاهش شدید جریان هوا
اگر هواکش روشن است اما هوای خروجی ضعیف تر از حالت عادی شده، مشکل می تواند از کثیفی پره ها، گرفتگی در مسیر خروجی یا کاهش دور موتور باشد.
روش رفع:
پره ها و قاب فن را با برس نرم و محلول شوینده تمیز کنید. سپس مسیر کانال تخلیه یا خروجی را برای وجود اجسام خارجی یا گرد و غبار بررسی کنید. اگر همه چیز تمیز بود اما بازدهی پایین است، ممکن است خازن راه انداز یا سیم پیچ موتور تضعیف شده باشد.
۴. گرم شدن بیش از حد موتور
افزایش دمای موتور هواکش صنعتی معمولاً نشانه وجود بار اضافی یا نقص در تهویه داخلی موتور است. دلایل احتمالی:
• چسبیدن گرد و غبار به بدنه موتور
• گردش ناکافی هوا اطراف موتور
• افزایش ولتاژ یا آمپر مصرفی
• گیر کردن پروانه در قاب
با استفاده از آمپرمتر جریان مصرفی را با مقدار درج شده روی پلاک موتور مقایسه کنید. اگر بیشتر است، محور یا پروانه را بررسی کنید تا آزادانه بچرخد. همچنین فیلترها یا مسیر هوای خنک کننده را تمیز کنید. اگر دمای موتور همچنان بالاست، احتمال خرابی در سیم پیچ وجود دارد و باید به واحد تعمیر مراجعه شود.
۵. نشت روغن یا صدای سوت در بلبرینگ ها
در مدل های بزرگ صنعتی که از بلبرینگ روغنی استفاده می کنند، نشت روغن یا خشک شدن گریس یکی از دلایل اصلی خرابی است. این مشکل معمولاً باعث صدای سوت یا اصطکاک بالا می شود.برای رفع این مشکل گریس مورد تأیید سازنده را طبق دستورالعمل تزریق کنید. استفاده از گریس نامرغوب یا بیش از حد، خود باعث بالا رفتن دمای یاتاقان می شود. اگر بلبرینگ ها بیش از حد فرسوده باشند، بهتر است تعویض شوند.
۶. قطع و وصل شدن ناگهانی موتور
این عیب معمولاً در اثر افزایش حرارت بیش از حد و فعال شدن ترموفیوز داخلی موتور ایجاد می شود. اگر موتور مرتباً خاموش و روشن می شود، باید موارد زیر بررسی شود:
• وجود مانع در گردش پروانه
• اتصالات معیوب در برق رسانی
• بارگذاری بیش از حد روی موتور
ابتدا پروانه را آزاد کنید و از چرخش روان آن اطمینان حاصل نمایید. سپس مسیر سیم کشی تا تابلو برق را بازبینی کرده و اتصالات را محکم کنید. در نهایت، دمای محیط اطراف موتور را کنترل کنید تا از تهویه مناسب اطمینان حاصل شود.
نکات کلیدی برای افزایش عمر هواکش صنعتی
عیب یابی مداوم زمانی نتیجه می دهد که با اصول نگهداری صحیح همراه باشد. برای جلوگیری از بروز مجدد ایرادات گفته شده، رعایت نکات زیر ضروری است:
- تمیز کردن دوره ای پره ها و قاب فن هر سه ماه یک بار
- بازرسی منظم بلبرینگ ها و تزریق گریس مناسب
- کنترل آمپراژ و ولتاژ مصرفی موتور جهت جلوگیری از سوختگی
- تراز بودن محل نصب و کاهش لرزش های ساختاری
- استفاده از قطعات یدکی اورجینال و باکیفیت که در سایت سلام سرما موجود است
چرا انتخاب قطعات اورجینال مهم است؟
استفاده از بلبرینگ ها، خازن ها یا موتورهای غیر اصلی ممکن است در ظاهر اقتصادی به نظر برسد، اما در بلندمدت موجب کاهش راندمان و افزایش مصرف انرژی خواهد شد. تیم سلام سرما با ارائه قطعات و تجهیزات تهویه صنعتی استاندارد، به شما کمک می کند تا تعمیر و نگهداری هواکش ها با کیفیت بالا و عمر طولانی انجام شود.
نتیجه گیری
عیب یابی هواکش صنعتی یک فرآیند تخصصی است که ترکیبی از دانش مکانیکی، الکتریکی و تجربه عملی را نیاز دارد. نادیده گرفتن نشانه های کوچک مانند لرزش، صدای غیرعادی یا کاهش جریان هوا می تواند به خرابی کامل موتور و توقف تولید منجر شود. با رعایت اصول گفته شده، بررسی منظم اجزای هواکش و استفاده از قطعات باکیفیت موجود در سلام سرما، می توانید از عملکرد بی نقص سیستم تهویه صنعتی خود اطمینان داشته باشید.
سوالات متداول
۱. آیا می توان خودمان هواکش صنعتی را عیب یابی کنیم؟
بله، ایرادهای ساده مانند شل بودن پیچ ها یا گرفتگی پره ها را می توان شخصاً بررسی کرد، اما در مواردی مانند سوختن سیم پیچ یا تعویض بلبرینگ، باید از متخصص کمک گرفت.
۲. لرزش هواکش بعد از نصب طبیعی است؟
خیر، لرزش مداوم نشان دهنده نصب غیر اصولی، عدم تعادل پروانه یا خرابی بلبرینگ است.
۳. چه زمانی باید خازن هواکش تعویض شود؟
در صورتی که هواکش به سختی روشن می شود یا با صدای وزوز کار می کند، احتمال خرابی خازن بالاست و باید تعویض گردد.
۴. بهترین زمان سرویس هواکش صنعتی چه موقع است؟
توصیه می شود هر شش ماه یک بار سرویس کامل شامل تمیزکاری، کنترل اتصالات و گریس کاری انجام شود.